S3 E44: Fabel of feit. De puntjes op de i.

Donderdagochtend 16 november 2023, plots kregen we van verschillende kanten berichtjes. Heb je gelezen wat ze schrijven? Heb je het nieuws gehoord? Zijn jullie akkoord?

De drang om de onderwerpen in het juiste perspectief te plaatsen was er onmiddellijk. De drang ook om er te zijn voor al die hardwerkende en gepassioneerde leerkrachten die dag in en dag uit het beste van zichzelf geven. 

We zorgden eerst voor wat tijd om dit met een objectieve helikopterview te gaan bekijken en reageren graag in ons geliefd medium, onze podcast. Een genuanceerde, professionele, waardevolle podcast. Dat is het antwoord dat wij jullie willen bieden. 

 Een open brief en artikels in de media zijn natuurlijk jammer.

• De meeste mensen lezen of onthouden alleen de titel
• De tijd om artikels volledig te lezen, die wordt amper genomen.
• Net in een tijd waar we leerkrachten sensibiliseren en het nut van beweging op de voorgrond komt te staan, komt dit artikel als een donderslag bij heldere hemel.

Welke open brief?

• Wie schreef hem: een groepje van professoren en werd ondertekend door 70 experts. 
• Wat staat er in: het is een open brief dus hij is vrij te raadplegen door iedereen. Dus als er interesse is, ga hem zeker opzoeken. In het kort: waarschuwen de experts voor het gebruik van ‘pseudowetenschappelijke behandelmethoden’ zoals Bodymap, Brain Gym, reflexintegratie zoals INPP
• Doel van deze brief; in de brief wekt men de indruk dat het doel van de brief bestaat uit bezorgdheid over de ontwikkeling van kinderen en het stellen van laattijdige diagnose. Hier zullen we later zeker nog op terugkomen. In het interview met een kinesitherapeut van het COS blijkt de bezorgdheid echter eerder te gaan over de ‘te besteden middelen’ in het onderwijs, die dan eerder schaars zouden zijn.

Korte voorstelling van ons

• Karolien paramedisch geschoold als ergotherapeut.
• Gert paramedisch geschoold als klinisch psycholoog.
• Bijgeschoold in klassieke behandelmethodes en ervaring opgedaan binnen en buiten onderwijsinstellingen in het werken met kinderen.
• Daarnaast is Karolien ook facilitator in Brain Gym (uitleg), Gert in de basismodules van Braingym en beiden geschoold in INPP en gediplomeerd om de dagcursus Eerst bewegen dan leren te geven en volgde de basismodules van Bodymap.
• Buiten het feit dat ik elk jaar zelf een grotere opleiding volg binnen het vakgebied, houden we er ook van om ons tijdens symposia, lezingen en congressen te laten onderdompelen in de laatste nieuwe inzichten en onderzoeksresultaten. 
• Link naar studiedag neurodiversiteit georganiseerd door onderzoekers van de universiteit Antwerpen (waar we ook nog op terugkomen)

De visie van Teach More: methoden aanbieden die kort bij de natuurlijke ontwikkeling van kinderen staan. Die complementair zijn en diepgang vertonen door voldoende onderzoek. 

Een kind met storend gedrag of jong gedrag voor zijn leeftijd, komt ons eigenlijk heel mooi aangeven waar het nog tegenaanloopt, waar het nog verder kan ontwikkelen, waar het nog sturing, uitdaging, training of voorbeelden nodig heeft. 

Elke opleiding die gegeven wordt bij Teach More werd verdiept, kritisch benaderd, uitgeprobeerd en vertaald naar de onderwijspraktijk zodat leerkrachten onmiddellijk aan de slag kunnen. 

Waarom hebben wij gekozen om te reageren. 

• Niet reageren; in de brief wordt vermeld dat lesgevers of aanbieders van de methode zouden claimen dat ze leerstoornissen zouden kunnen ‘genezen’ of voorkomen. Wel dát is wel het laatste wat wij doen tijdens themadagen, workshops en pedagogische studiedagen. Dus eigenlijk ging deze brief niet over ons. 
• Wel reageren; onze volgers die ons al een tijd kennen weten waarvoor wij staan en dat we graag onze kritische blik werpen op situaties. Jullie handvaten geven om een eigen standpunt in te nemen. En hierin willen we jullie graag begeleiden. 
• Ook reageren; omdat we in de brief kunnen lezen dat het doel van de brief is; een bezorgdheid uiten die de ontwikkeling van kinderen ten goede komt. Wij (en dan bedoel ik de lesgevers van de bekritiseerde methodes en de schrijvers en ondertekenaars van deze brief) hebben dus een gemeenschappelijk doel. Alle partijen hebben, zo blijkt, prachtige intenties om goed te doen voor de ontwikkeling van kinderen. 

Side note: wij zullen het gedurende deze podcast NIET over behandelmethodes hebben, want geen enkel van de voorgenoemde methodes claimt om een ‘behandeling’ te zijn. Wij zullen dus spreken over methodes. 

Punten in overweging te nemen

Geen wetenschappelijk bewijs en verouderde inzichten

• Het klopt dat er voor de methodes specifiek geen wetenschappelijk bewijs is.
• Kostprijs en tijdsinvestering van onderzoeken die voldoen zijn groot.
• De methodes zijn wel gebaseerd op wetenschappelijke artikels en wetenschappelijke inzichten, hoewel INPP  al een hele tijd bestaat, is dit instituut nog steeds bezig met nieuwe artikels te screenen, die ook te raadplegen zijn. 
• In deze brief komen twee werelden samen. Enerzijds de onderwijswereld en anderzijds de wetenschappelijke, paramedische wereld. Paramedisch = gewoon op evidence based te werken en verlangt naar die bevestiging. De onderwijswereld niet. Belangrijk is het om deze mensen, die dagdagelijks in de klaspraktijk staan ook voldoende vertrouwen en handvaten te schenken. Zij hebben met heel wat uitdagingen te dealen.
• Dus ik trek het graag even open. Op katholieke scholen wordt wekelijks godsdienst gegeven (in welke vorm dan ook), katholieke scholen MOETEN bvb investeren (in tijd en in geld) in nascholing Ivm deze vakken. Wanneer we het hier over wetenschappelijk bewijs willen hebben, denk ik dat we best nog een podcast eraan wijden. 
• Kom ik ook bij leesmethoden, schrijfmethode, rekenmethoden. In de 1 methode beslist iemand om te starten met schrijven met het woordje ‘mol’, in de andere met ‘ik’, is deze keuze wetenschappelijk onderbouwt? Misschien lijkt het onschuldiger maar het is net dezelfde redenering. 
• Methoden waar het over gaat in de brief zijn even onschuldig, ze promoten immers louter bepaalde bewegingen (soms in een bepaalde volgorde), wie kan er nu iets hebben tegen beweging? (Ref. Prof scherder - nieuwe pandemie = stilzitten)
• Wat is het verschil tussen 10 min smartgames spelen en 10 min bewegingen doen? Wanneer we het op wetenschappelijke basis bekijken?
• Waar maken we ons zorgen over? Meer zorgen over hoeveel kinderen achter en voor schermen zitten en wat dit doet met hun ontwikkeling. Waarom zijn er zoveel kinderen die
  • niet zindelijk zijn wanneer ze naar school komen
  • niet verstaanbaar zijn wanneer ze naar school komen
  • niet kunnen stilzitten in de lagere school
  • een foute pengreep hebben
  • zich niet kunnen concentreren
  • …

Als Gert gaat lesgeven over executieve functies is dat ook heel duidelijk. De kinderen die 10, of 15 jaar geleden in onze klas zaten, zijn niet meer de kinderen die nu in onze klas zitten. Op vlak van gedrag en kunnen, zien we totaal andere beelden. Zelf voor en na corona is een gigantisch verschil. 

Onze huidige maatschappij is enorm veranderd. Overload aan prikkels, weinig motorische beweging en uitdaging,… allemaal dingen die kinderen nodig hebben om tot ontwikkeling te komen. Kinderen hebben een gigantisch tekort aan beweging en heel erg veel stress en onrust. Het antwoord hierop zijn bewegingsprogramma’s. Meer leren gebeurt door minder zitten. 

Laattijdige diagnose

• Labels hebben voordelen. Bij de themadag labels in de klas hebben we het uitgebreid over de voor- en nadelen van labels. Het belang van een diagnose ivm bijvoorbeeld psycho-educatie VS niet benoemen en de impact op hun verdere ontwikkeling (zelfbeeld bv). Extremen zijn nooit goed. Altijd belangrijk om een open blik te houden. Altijd kijken, wat kan ik hieruit meenemen voor mijn praktijk.
• Bedenking of labels nodig zijn ifv hulp aanbieden op school die hedendaags is
• Onderzoek van neurodiversiteit
• Door de kennis van de ontwikkeling ontstaat er juist awareness, als begeleiders van kinderen geen kennis hebben over het bewegingsaparaat kan er ook niet gesignaliseerd worden. Laattijdige diagnose komt er naar mijn inziens vaak door het ‘normaliseren’ van bewegingspatronen en het onwetend zijn over de ontwikkeling. Methodes over beweging en motorische patronen zorgen juist voor een sensibilisatie over het belang van beweging. 

Claimen van behandeling van leerstoornissen. 

• Natuurlijk heb je niet in de hand wie wat met de opleiding doet. Hoewel dit al erg duidelijk wordt gemaakt tijdens de opleiding wat je wel en niet mag.
• Ook hier vraag ik om deze bedenking kritisch te bekijken. Wat als we dit ook open trekken? Ik ben er namelijk zeker van dat een pediatrische Kiné voldoende academische kennis heeft om kritisch met deze methodes om te gaan en ze perfect als aanvulling kan inzitten binnen de praktijk en behandelingen die gegeven worden. Maar wat met mensen die deze opleidingen volgen zonder (para)medische scholing? Dan komen we tot de bedenking; wat houden de termen ‘coach’ en ‘therapeut’ eigenlijk in? Binnen België zijn er geen richtlijnen om deze termen te gebruiken maw een ‘ervaringsdeskundige’, een ouder van… of gewoon iemand met voldoende interesse mag zich therapeut noemen na het lezen van een boek… Het is misschien belangrijk om hier niet je competente collega’s met voldoende voorkennis en opleiding onderuit te halen maar echte oplossingen te bieden die het kaf van het koren kunnen scheiden. 
• Daarom bieden we jullie na deze podcast ook graag 3 tips om te zorgen voor een kwalitatieve doorverwijzing. De download vind je op www.teachmore.be/podcast44

CLB’s gaan het zelf oplossen.

• Bedenking: in de meeste CLB’s is er geen ergotherapeut of kinesitherapeut in het team aanwezig. Waarbij we ons toch de vraag stellen wie deze motorische observaties op zich zal nemen. 
• Daarnaast stellen we ook luidop de vraag of de laattijdige diagnose niet te wijten is aan de gigantische wachtlijsten. 2 jaar op een wachtlijst is geen rariteit, wat kan je erop tegen hebben om terwijl motorische oefeningen te doen en te bewegen? 
• Leerkrachten hebben NU handvaten nodig. Zij hebben deze kinderen NU in hun klas. Het kan niet zijn dat een hele klas gediagnosticeerd hoort te worden. 

Uitnodiging aan alle septisch luisteraars. Tussen de professoren zit geen enkele naam die we al hebben mogen onderwijzen. We vragen ons dus ook oprecht af wat zij echt van deze methodes weten en de manier waarop ze onderwezen worden. Ben je nieuwsgierig geworden, stel je een dat open en laat je onderdompelen in de themadagen van eerst bewegen dan leren (= het schoolprogramma van Inpp) of Brain gym in de klas. Je vindt de data op www.teachmore.be

Hey het is oké…

• om een andere mening te hebben dan een collega (ook als het een ‘meerdere’ is). Het is in het leven nooit zwart of wit, precies wat we de kinderen in onze klas ook willen meegeven. Verschillende opinies verrijken net ons leven en kunnen perfect naast elkaar bestaan. 
• om je overweldigd te voelen wanneer nieuws je plots overvalt. Wanneer je begint te twijfelen aan alles wat je doet, omdat er in de media plots een negatief bericht verschijnt, over een methode of werkvorm waar jij al jaren met overtuiging mee werkt.

Je doet dit niet alleen

Wij willen je graag ondersteunen… Door een genuanceerde podcastaflevering op te nemen, om te delen en te laten beluisteren. Een aflevering waarin we de puntjes op de ‘i’ zetten en heel duidelijk kaderen wat je wel en niet mag verwachten van deze werkvormen. 

Wij willen je graag ondersteunen, en doen dat alvast wekelijks bij een heel aantal leerkrachten die onze wekelijkse e-mail Happy Teacher Talk ontvangen. Wil jij hier ook deel van uit maken, je kan je hier registreren.