S1 E1: Afscheidsrituelen

Liever lezen dan luisteren? Dat kan je hier! 

Afscheidsrituelen zijn een belangrijke pijler om een schooljaar goed af te sluiten. 

Rituelen doen je misschien denken aan vroeger, aan de heksenverbranding of aan godsdienstige gebruiken. Ze worden vaak gezien als iets ‘ouds’ en worden daardoor op automatische piloot uitgevoerd.  Het hoort erbij, maar we hebben geen idee meer waarom. 

Toch zijn rituelen ook vandaag de dag, nog steeds een belangrijk aspect in onze samenleving. Ze zijn onmisbaar in een schoolcontext en wij vertellen we graag waarom. We geven graag wat meer duiding te geven over het begrip ‘ritueel’. Volgens Wikipedia, is een ritueel een opeenvolging van welbepaalde handelingen op een welbepaalde manier, volgorde en plaats. 

Op het einde van het schooljaar, is het belangrijk om de afgelopen periode af te sluiten.  Met je klas, maar ook met je team. 

Diploma-uitreikingen en proclamaties zijn op de meeste scholen goed ingeburgerd. Er wordt een moment voorzien, waarop men met zijn allen afscheid neemt van een bepaalde periode uit de schoolcarrière. Kleuterdiploma’s, afscheid van de lagere school, afstuderen van het middelbaar,… het zijn allemaal mijlpalen in de schoolloopbaan die ritueel worden afgesloten. Wij vragen ons af in hoeverre dit iets is dat ook nog ‘moet’ gebeuren in juni. Creëren jullie bewust dit moment of is het een gewoonte geworden? 

Het doel van rituelen is namelijk om ruimte te creëren. Rituelen zorgen voor rust, structuur en duidelijkheid. Door successen te vieren, door aandacht te schenken aan de doorgemaakte evolutie, door een plek te creëren waarin alle gevoelens veilig geuit kunnen worden. Er kan letterlijk en figuurlijk afscheid genomen worden en een brug gemaakt worden naar de volgende periode. 

Op het vlak van groepsdynamieken, valt er heel wat te vertellen over het ritueel afsluiten van een schooljaar.

• Een klasgroep houdt op met bestaan en mag op een fijne manier ‘ont’-bonden worden. We gaan dus op een veilige manier van verbinding naar ontbinding. 
• Iedereen hoort erbij. Ook leerlingen die blijven zitten, ziek zijn of al vroeger op vakantie zijn vertrokken, maken deel uit van de klasgroep die ophoudt met bestaan. Zorg ervoor dat iedereen betrokken wordt bij het afscheidsmoment. 
• Als derde is het ook belangrijk dat er een mooie uitwisseling is tussen geven en nemen. Leerkrachten hebben zich een heel schooljaar lang ingezet voor hun klas en op het einde van het schooljaar willen kinderen graag iets terug kunnen geven. Geven in de vorm van een klein cadeautje of tekening, maar ook een dikke knuffel kan een fijne manier zijn om terug te geven. Neem deze bedankingen ook aan, zonder ze weg te wuiven met opmerkingen als ‘ dat moest toch niet’ of ‘ik heb gewoon mijn job gedaan’, maar neem ze aan met een hart vol dankbaarheid voor wat je voor hen hebt mogen betekenen. 

Om met een gerust gevoel de vakantie in te kunnen, zijn er ook een aantal praktische dingen nodig. Marie Kondo wist het al langer, maar opruimen zorgt letterlijk en figuurlijk voor plaats maken voor iets nieuw. Samen de klas kuisen, banken leegmaken, potloden slijpen en schriften bundelen, zijn dus ook prima activiteiten om  met de leerlingen te doen. 

Vind je het moeilijk om te weten op welke manier jij dit schooljaar afscheid kan nemen van jouw klas? 

We maakten een aantal leuke kaartjes voor in de kletspot om een inspirerend en afsluitend klasgesprek te organiseren. Je kan ze voor een heel breed publiek inzetten, zowel kleuters van de derde kleuterklas en leerlingen van het middelbaar, kunnen hiermee aan de slag. Deze krijg je toegestuurd wanneer je hier je gegevens achter laat. 

Geniet ervan en laat ons zeker weten hoe het voor jullie verlopen is!